Dziś co nieco o WADACH POSTAWY. Bo prawie każdy z nas je w jakimś stopniu ma. I często o nich nie wiemy, a jeśli już wiemy, to nie zawsze chcemy coś z nimi zrobić. Dopiero, gdy znacznie przeszkadzają nam w życiu, zaczynamy się nimi interesować i z nimi „walczyć”. A do najpopularniejszych wad postawy nalezą:
PLECY OKRĄGŁE to wada postawy zlokalizowana w odcinku piersiowym kręgosłupa. W sylwetce z plecami okrągłymi, oprócz pogłębionej kifozy piersiowej, występuje: wysunięcie głowy do przodu, wysunięcie barków do przodu, spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej, rozsunięcie i odstawanie łopatek.
W plecach okrągłych:
- osłabieniu i rozciągnięciu ulegają mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego, mięśnie ściągające łopatki (mięśnie czworoboczne, równoległoboczne) oraz mięśnie karku i rotatory wewnętrzne stawu ramiennego.
- mięśniami nadmiernie napiętymi i często przykurczonymi są mięśnie piersiowe (wielkie i małe), mięśnie zębate przednie, i rotatory wewnętrzne stawu ramiennego.
Najczęściej spotykany objawami, które się ujawniają u osób garbiących są:
- dolegliwości bólowe o różnym natężeniu, pojawiające się głównie w okolicy między łopatkowej;
- dolegliwości bólowe w okolicy żeber i klatki piersiowej;
- nietypowe odczucia jak kłucie w klatce piersiowej;
- duszności, problem z oddychaniem (utrudniony wdech);
- zmniejszona ruchomość klatki piersiowej;
pojawienie się dodatkowych dolegliwości bólowych –ból kręgosłupa szyjnego i ból kręgosłupa lędźwiowego.
PLECY WKLĘSŁE to wada odcinka lędźwiowego kręgosłupa – kręgosłup w tym odcinku wygina się do przodu. Sylwetkę osoby dotkniętej tą wadą charakteryzuje: pogłębiona lordoza lędźwiowa, zwiększone przodopochylenie miednicy, wypięty brzuch, uwypuklenie pośladków.
Dystonię mięśniową w plecach wklęsłych charakteryzuje:
- nadmierne napięcie i często przykurcz mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego, czworobocznego lędźwi, biodrowo-lędźwiowego, prostego uda,
- Przy jednoczesnym osłabieniu i rozciągnięciu mięśni brzucha (szczególnie prostego), pośladkowych wielkich i kulszowo-goleniowych.
PLECY WKLĘSŁO-OKRĄGŁE łączące w sobie elementy obydwu w/w wad kręgosłupa.
BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA – często mylone ze SKOLIOZĄ, to odchylenie kręgosłupa do boku (tylko w płaszczyźnie czołowej), podczas gdy w skoliozie odchylenie następuje we wszystkich 3 płaszczyznach (strzałkowej: lordoza na szczycie łuku skrzywienia, czołowej: kręgosłup odchyla się na boki, i poprzecznej: rotacja kręgów, prowadząca do powstawania garbów). Skolioza może powodować zmiany w układzie ruchu, układzie krążeniowo-oddechowym, w sprawności i wydolności fizycznej, a także w różnych narządach wewnętrznych, dlatego jest traktowana jako schorzenie ogólnoustrojowe.
W bocznym skrzywieniu kręgosłupa dochodzi do asymetrii napięć mięśni przykręgosłupowych strony prawej i lewej. Mięśnie jednej strony ulegają osłabieniu, pozwalając kręgosłupowi na skrzywienie, mięśnie strony przeciwnej natomiast mają tendencję do przykurczu, powodując utrwalenie skrzywienia. Skoliozie towarzyszy często tendencja do wygięcia kręgosłupa w przód (zmniejszenie kifozy piersiowej i pogłębienia lordozy lędźwiowej). Może występować nadmierne napięcie mięśni prostownika grzbietu (pomagają skłony w przód). Wzmacniane są głównie mięśnie prostownika grzbietu, krótkie mięśnie przykręgosłupowe (gł. ćwiczenia antygrawitacyjne obciążające osiowo kręgosłup po uzyskaniu uprzednio maksymalnej elongacji – wielkość obciążenia powinna wynosić połowę maksymalnego, przy którym ćwiczący jest w stanie utrzymać pozycję skorygowaną), mięśnie ściągające łopatki, mięśnie brzucha i mięśnie pośladkowe.
PŁASKOSTOPIE to wada kończyn dolnych, charakteryzująca się obniżeniem łuków wysklepiających stopy. Najczęściej uwidacznia się to w obniżeniu łuków podłużnych, koślawością kości piętowej oraz szybkim zmęczeniem i bolesnością stóp i łydek.
Podstawową przyczyną występowania płaskostopia jest niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stopy, a są nimi głównie: piszczelowy przedni, piszczelowy tylni, strzałkowy długi oraz wszystkie mięśnie podeszwowej strony stopy. Ich osłabienie lub rozciągnięcie powoduje obniżenie lub zanik łuków stopy. Często towarzysz temu przykurcz mięśnie trójgłowego łydki, który utrwala koślawe ustawienie pięty.
W każdej z w/w wad postawy następuję tzw. dystonia mięśniowa, czyli różnica napięć antagonistycznie działających grup mięśniowych. Mięśnie osłabione i rozciągnięte powodują przyjmowanie pozycji „wadliwych”, a mięśnie przykurczone utrwalają te pozycje, uniemożliwiając przyjmowanie postawy prawidłowej.
Efektywny program treningowy dla osób z wadami postawy powinien zawierać kilka podstawowych elementów:
- Rozciąganie mięśni przykurczonych,
- Nauka przyjmowania pozycji skorygowanej (prawidłowej),
- Wzmacnianie mięśni osłabionych,
- Wyrabianie nawyku przyjmowania postawy prawidłowej.
Wykonywane ćwiczenia nie mogą pogłębiać wady, powodować utraty korekcji, korygując wadę w jednym odcinku, powodować wystąpienie/pogłębienie wady w innym, powodować przemęczenia ćwiczącego. Obciążenie treningowe (rozumiane to jako czas trwania liczba powtórzeń, czy obciążenie zewnętrzne) powinno być zawsze dobierane indywidualnie i dawać możliwość zachowania pozycji skorygowanej. W wykonywaniu ćwiczeń największą uwagę należy zwrócić na poprawność wykonywania ćwiczeń. Ważną rolę w wykonywaniu ćwiczeń korekcyjnych odgrywa również oddychanie.
Uwzględnienie wszystkich w/w parametrów i skonstruowanie jednostki treningowej tak, by nie szkodziła, a efektywnie pomagała i dodatkowo niosła ze sobą coś więcej, to jedyna szansa na sukces! Prawidłowo skonstruowane treningi powinny zawierać:
- utrwalenie właściwych nawyków ruchowych,
- utrwalenie reedukacji wzorców ruchowych,
- wzmocnienie mięśni i poprawę kondycji,
- ukształtowanie, wyrzeźbienie i wymodelowanie ciała.
Nie jest to łatwa praca, ani łatwy proces… ale wdrożenie korekcji w plan dnia codziennego naprawdę przynosi efekty, a treningi choćby 2-3 razy w tygodniu pod okiem doświadczonego trenera (czy to grupowe, czy 1:1) potrafią uśmierzać ból, poprzez korekcję niewłaściwych wzorców ruchowych, wzmocnienie prawidłowej postawy, poprawę jakości i świadomości ruchu… A to wszystko bezpośrednio przekłada się większy komfort życia….
