Starzenie się organizmu…

Z dnia na dzień starzejemy się wszyscy. Jednak początkowo proces ten przebiega powolnie i prawie niezauważenia, by zdecydowanie przyspieszyć ok. 40, a następnie ok. 60 roku życia. Z biologicznego punktu widzenia, proces starzenia się zaczyna się niemal natychmiast po osiągnięciu dojrzałości. Na jego tempo i przebieg wpływa wiele czynników – są to m.in. uwarunkowania genetyczne, ale również aspekty środowiskowe oraz prowadzony styl życia.

Czym jest starzenie się? Starzenie się ustroju jest nieuniknionym, naturalnym, biologicznym oraz psychicznym procesem określanym jako zespół postępujących w czasie zmian polegających między innymi na:
— zmniejszeniu biologicznej aktywności komórek organizmu,
— spowolnieniu procesów regeneracyjnych,
— obniżeniu odporności i odpowiedzi na stres środowiskowy,
— obniżeniu właściwości adaptacyjnych organizmu znajdujących się pod kontrolą czynników genetycznych.

Starzenie organizmu powoduje pojawianie się zachodzących w nim, nieodwracalnych zmian. Proces ten ma znaczny wpływ na jakość życia u osób starszych, u których jest on najbardziej widoczny. Proces starzenia obejmuje zarówno kości jak i mięśnie wraz ze ścięgnami oraz więzadłami. W obrębie chrząstek stawowych dochodzi do zmniejszenia zawartości wody. Efektem jest scieńczenie oraz usztywnienie tych struktur, a co się z tym wiąże, zwiększenie podatności na urazy mechaniczne. Nasilają się procesy zwyrodnieniowe i dochodzi do mikrourazów. Równocześnie obserwuje się znaczne zmniejszenie elastyczności więzadeł i torebek stawowych, co powoduje ograniczenie ruchomości w stawach.

Bardzo duże zmiany widoczne są w tkance mięśniowej. Wraz z wiekiem zmniejsza się obwód mięśni, jednocześnie wzrasta poziom tkanki tłuszczowej w mięśniach. Obniża się procentowa zawartość włókien szybkokurczliwych. Dlatego zauważa się stopniową utratę zdolności wykonywania krótkich i intensywnych wysiłków. Inne zmiany tkanki mięśniowej obejmują:

• spadek masy i siły mięśniowej;
• zmniejszenie prędkości skracania się włókien mięśniowych;
• spadek wydolności fizycznej.

Niezwykle ważnym problemem osób starszych jest zmniejszenie odporności mechanicznej tkanki kostnej, co powoduje zwiększenie ryzyka urazów. Procesy resorpcji kości są znacznie szybsze niż procesy ich tworzenia się. Z tego względu wraz z wiekiem zmniejsza się gęstość mineralna kości, co z kolei skutkuje rozwojem osteoporozy.

Co ciekawe organizm kobiety starzeje się inaczej niż mężczyzny. Różnice te wynikają głównie z tego, że kobiety i mężczyźni zazwyczaj prowadzą inny tryb życia i mają inny metabolizm, a tym samym w ich ciałach inaczej zachodzą pewne procesy regeneracyjne.

Przykładowo skóra mężczyzn starzeje się wolniej niż skóra kobiet, ponieważ ma więcej kolagenu i elastyny, jest o około ¼ grubsza i jędrniejsza. Co ciekawe, skóra u mężczyzn rzadziej się przesusza (ma więcej gruczołów łojowych), w związku z czym pierwsze zmarszczki pojawiają się później niż u kobiet. Najczęściej kobiety przykładają większą wagę również do opalenizny i chętniej poddają swoją skórę działaniu promieni słonecznych, a te zaś ją wysuszają i niekorzystnie wpływają na jej kondycję. Pewne różnice w procesie starzenia się widoczne są również w głosie, który u kobiet po około 60. roku życia staje się niższy, zaś u mężczyzn wyższy. Niezależnie jednak od płci, mowa w pewnym wieku staje się mniej wyraźna. Kolejna różnica wynikająca ze starzenia się organizmu człowieka, związana jest ze zmysłem słuchu – jak się bowiem okazuje, problemy ze słuchem częściej dotyczą mężczyzn.

Proces starzenia się dotyczy również mózgu. Pod tym względem jednak, płeć nie ma żadnego znaczenia. Po ukończeniu 50. roku życia spada masa mózgu i zaczynają się pierwsze kłopoty z koncentracją, co z czasem nasila się i 75-latkowie często mają już duże problemy z pamięcią i uczeniem się.

Objawy starości inaczej wyglądają również pod kątem pracy serca. U kobiet mięsień ten ma zawsze taką samą grubość, podczas gdy u mężczyzn następuje jego pogrubienie – mogą się więc pojawiać pierwsze problemy związane z chorobą wieńcową i konieczne okazuje się być leczenie farmakologiczne.

Odmienny przebieg starzenia się kobiet i mężczyzn można zauważyć również w przypadku mięśni – kobiety narażone są na większy spadek masy mięśniowej. Nazywa się to sarkopenią (zmniejszenie się masy mięśniowej i towarzyszące temu zmniejszenie siły mięśni). Z powodu starzenia się tracimy ok. 3 kg mięśni w każdej dekadzie życia! W trzeciej dekadzie życia człowiek prawie w połowie składa się z mięśni. Stanowią one 30-40% masy ciała u kobiet i 40-50% u mężczyzn. Zmniejszanie masy mięśni szkieletowych rozpoczynające się około 30. roku życia jest nieznaczne do wieku 50 lat, potem ten proces nasila się. Masa mięśni maleje bardziej u mężczyzn, którzy przeciętnie mają większą masę mięśniową niż kobiety. Z masą mięśniową koreluje siła mięśni, która również maleje
z wiekiem. Maksymalna siła mięśni zmniejsza się o 5% co kilka lat!

Co więcej, po 70. roku życia zwiększa się zawartość tkanki tłuszczowej nawet do 45% – u kobiet gromadzi się najczęściej w okolicy brzucha. Znaczące zmiany wynikające ze starzenia się organizmu, można zauważyć również we wzroście – panie stają się niższe średnio o 5 cm, podczas gdy panowie o około 3-3,5 cm.

Co ciekawe dowodzi się, że starzenie się człowieka nie jest jednym nieprzerwanym procesem odbywającym się z tą samą prędkością. Z punktu widzenia biologii skoki następują po osiągnięciu 34, 60 oraz 78 lat.

Starzenie się jest zupełnie naturalne i czeka każdego z nas – niestety nie da się go całkowicie zatrzymać. Można je jednak hamować i sprawiać, że będzie przebiegać wolniej, łagodniej i z mniej widocznymi objawami. Oprócz czynników genetycznych olbrzymie znaczenie ma tu zdrowy styl życia: przestrzeganie zasad zbilansowanej diety, utrzymywanie prawidłowej masy ciała oraz aktywność fizyczna.

REGULARNY, ODPOWIEDNIO PROWADZONY TRENING OGÓLNOKONDYCYJNY POWODUJE SZEREG KORZYSTNYCH ZMIAN w organizmie, między innymi:

• wzmacnia układ odpornościowy (m.in. poprzez wzmożoną produkcję przeciwciał IgG i IgM);
• poprawia funkcjonowanie układu oddechowego;
• obniża ciśnienia tętniczego;
• zwiększa objętość wyrzutową serca;
• zmniejsza sztywność tętnic;
• poprawia elastyczność tkanek okołostawowych, utrzymuje fizjologiczny zakres ruchomości w stawach;
• poprawia koordynację, równowagę i ogólną sprawność.

Regularne podejmowanie wysiłku fizycznego wpływa na OBNIŻENIE RYZYKA WYSTĄPIENIA WIELU CHORÓB, w tym:

• chorób sercowo-naczyniowych,
• cukrzycy,
• miażdżycy,
• udaru,
• osteoporozy
• nadwagi i otyłości,
• zaparć,
• raka piersi i jelita grubego,
• depresji,
• zaburzeń poznawczych i chorób otępiennych,
• choroby Alzheimera.

Aktywność fizyczna POPRAWIA MOBILNOŚĆ i ZMNIEJSZA RYZYKO CHORÓB Z TYM ZWIĄZANYCH. Poza tym niweluje ODCZUWANIE BÓLU PRZEWLEKŁEGO, ZABURZEŃ NASTROJU i/lub zaburzeń SNU.

Aktywność osoby starszej powinna składać się z:

1. wysiłków tlenowych (cardio) o średniej intensywności wykonywanych przynajmniej przez 150 minut tygodniowo,
2. wysiłków oporowych (siłowych) wykonywanych przynajmniej 2 razy w tygodniu i obejmujących od 8 do 10 głównych grup mięśniowych,
3. ćwiczeń rozciągających wykonywanych przynajmniej przez 10 minut 2 razy w tygodniu po wysiłku tlenowym lub oporowym, kiedy ciało jest już odpowiednio rozgrzane,
4. ćwiczeń równoważnych poprawiających stabilność postawy i mających na celu zapobieganie upadkom oraz związanymi z nimi urazom. Zaleca się wykonywanie ćwiczeń równoważnych przynajmniej 3 razy w tygodniu.

To wszystko plus pozytywne nastawienie, odpowiednia dawka relaksu i snu zdziała cuda!

Zatem ruszajmy się i zachęcajmy do aktywności sportowej również znajomych, przyjaciół rodzinę…, by mieć wspólne przeżycia, dzielić się doznaniami, wspierać się i motywować nawzajem w każdym wieku i niezależnie od wcześniejszej historii życia! Bo NA SPORT NIGDY NIE JEST ZA PÓŹNO, A JEGO UPRAWIANIE ZAWSZE PRZYNOSI WIELE KORZYŚCI!